به گزارش «اخبار خودرو»، صنعت خودروهای سنگین کشور با شرایط به‌وجودآمده، وضعیت بدتری را نسبت‌به گذشته تجربه می‌کند و با آن‌که انتظار می‌رفت با طرح نوسازی این صنعت رونق بگیرد اما شرایط مطابق انتظارها پیش نرفت و این صنعت با رکود بیشتری همراه شد. هرچند این صنعت در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه زودتر کار خود را آغاز کرده بود ولی طی حدود 50سال فعالیت خود، از کشورهایی مانند ترکیه عقب ماند و نتوانست پیشرفت چشمگیری را تجربه کند.
درخصوص توقف پیشرفت خودروسازان کاروتجاری داخلی، با محمد خان‌بلوکی، رئیس اتحادیه حمل‌ونقل بار کشور گفت‌وگویی انجام دادهایم که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
چرا صنعت خودروهای کاروتجاری در کشور تا این اندازه متکی به شرکای خارجی است و نمی‌تواند درصد داخلی‌سازی را بالا ببرد؟
وزارت صنایع ورود کامیون CBU به کشور را ممنوع اعلام کرده است و این موضوع می‌تواند رانت سنگینی را ایجاد کند. همچنین از شرکت‌های داخلی خواسته است که این خودروها را به صورت CKD وارد کرده و به تولید و مونتاژ آن‌ها بپردازند. این در حالی است که تنها سه شرکت ایران‌خودرودیزل، سایپادیزل و ماموت توانایی انجام این کار را دارند و دیگر شرکت‌ها باید با بخش تولید خداحافظی کنند.
در شرایطی که بیش‌از 200هزار کامیون با عمری بیش‌از 30سال در ناوگان کشور فعالیت می‌کنند، چنانچه بخواهیم سالانه 20هزار دستگاه خودرو به این بخش تزریق کنیم، باید 10هزار دستگاه از آن‌ها تولید داخل باشند. درصورتی که این اتفاق، امکان اجرایی ندارد و تولیدکنندگان داخلی توانایی تولید 2هزار دستگاه را هم نخواهند داشت. اگر 10هزار خودرو هم از طریق واردات تامین شود، 10سال زمان برای نوسازی این تعداد خودرو لازم است. این در حالی است که با گذشت 10سال، حدود 70هزار خودروی باری دیگر به عمر 25 سال رسیده و نیازمند نوسازی خواهند بود.
با توجه به قانونی که وزارت صنایع از پایان سال 95 تصویب کرده است، نمی‌توان به نوسازی ناوگان امیدی داشت. براساس این قانون اگر شخصی قصد ورود خودرو به چرخه ناوگان را داشته باشد، ابتدا باید یک کارخانه راه‌اندازی کند. این به نوعی خیانت در حق کشور است راه نوسازی را می‌بندد. ازسوی‌دیگر تسلط سه خودروساز روی این سگمنت، می‌تواند قیمت‌گذاری را دچار اشکال کند.
کشورهایی مانند ترکیه برای نوسازی ناوگان خود از واردات استفاده کردند، از این رو هم توانستند نوسازی انجام دهند و هم تکنولوژی تولید را به کارخانه‌های کشور منتقل کردند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این صنعت آن است که سیستم از پایه خراب است.
به‌نظر شما ظرفیت تولید خودروسازان داخلی اجازه تامین خودروهای موردنیاز ناوگان را به آن‌ها نمی‌دهد تا دراین خصوص نیازمند واردات به صورت CBU نباشیم؟
خودروسازان داخلی توانایی تولید سالانه 20هزار دستگاه را ندارند. در کشور چیزی به‌عنوان خودروساز نداریم بلکه تمام تولیدکنندگان تنها کار مونتاژ را انجام می‌دهند. در حالی که کیفیت خودروها مشکل دارد و تولید داخل با اجحاف در حق مصرفکننده همراه است، به‌عنوان مثال اتاقی که روی خودروهای اسکانیا نصب می‌شود، برای سال 2012 است.
برخی خودروسازان هم که از سال 95 خودروهای فرسوده را اسقاط و قرارداد فروش خودروهای اروپایی را با مبلغ 475میلیون‌تومانی امضا کرده بودند، حالا پس‌از دو سال اعلام کردهاند با مبلغ 440میلیون‌تومان، خودروی چینی تحویل خواهند داد. اگر در کشور خودروساز داشتیم، وضعیت ناوگان تجاری و سواری به این شکل نبود. حتی در کشور مونتاژ هم به شکل درستی انجام نمی‌شود.
چرا باتوجه به آن‌که بیش‌از 50 سال از آغاز به کار صنعت خودروهای کاروتجاری در کشور می‌گذرد، هنوز شرکت‌های فعال در این بخش نتوانسته‌اند به تولید نسبتا مستقلی دست پیدا کنند و حتی مونتاژ را هم به‌درستی انجام نمی‌دهند؟
دلایل اصلی عقب‌ماندگی کشور در این صنعت را می‌توان «استفاده نکردن از نخبگان متخصص»، «به‌کار نگرفتن قطعات دارای استاندارد بالا» و «سودجویی بهجای سودآوری بالا» برشمرد. این مشکلات داخل صنعت است، در حالی که مشکلات خارجی هم در این بخش دخیل هستند.
در همکاری با خارجی‌ها هرچقدر هزینه کنیم، به همان اندازه می‌توانیم متوقع باشیم. اگر یک خرید از خودروسازان خارجی انجام شود، مجبور هستیم با شرایط آن‌ها کنار بیاییم، درصورتی‌که اگر قصد خرید تعداد بیشتری داشته باشیم، می‌توانند سفارش‌گذاری را براساس نیاز خود انجام دهند و موتور، گیربکس، اتاق و دیگر اجزا را انتخاب کنند.
متاسفانه خودروسازان ما محصولات بی‌کیفیت و ارزان را انتخاب می‌کنند. به‌عنوان مثال خودروهای هوو پیش از این به کشور وارد شدند و مشکلات فراوانی را برای حمل‌ونقل به همراه داشتند. همین خودروها در چین با کیفیت بسیار بالا کار می‌کنند، چراکه داخل ایران تمام قطعات آن را عوض کرده بودند و خودروی بی‌کیفیتی را به ناوگان وارد کردند.
راهکار خروج خودروسازان از این بحران و رونق گرفتن دوباره تولید چیست؟
راهکار اصلی این است که واردات CBU آزاد و در کنار آن قطعات استاندارد وارد شود و در خط مونتاژ قرار گیرد. خودروسازان باید نخست مونتاژ صحیح و متضمن حفظ کیفیت را در پیش بگیرند و کم‌کم به تولید برسند. متاسفانه شرایط به‌گونه‌ای است که هرگز امیدی به تولید و انتقال تکنولوژی در کشور نیست.
در شرایط تحریم‌های تازه، وضعیت خودروسازان چگونه پیش خواهد رفت؟
متاسفانه شرایط خودروسازی همیشه همین است. نزدیک به 40سال تحریم نبودند اما اتفاقی در این صنعت نیفتاده است. تحریم‌ها تنها بهانه‌ای است که خودروسازی به‌ویژه در بخش کاروتجاری پیشرفت نکند.
صنعت خودرو سنگین کشور در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه که همزمان کار خود را آغاز کردند، اما از آن‌ها عقب مانده است. دلیل این موضوع چیست؟
دولت، مردم و خودروسازان در این کشور دست در دست یکدیگر داده‌اند و به این صنعت کمک می‌کنند. همچنین در این کشورها قطعات باکیفیتی را در خودروهای خود به‌کار می‌برند و از واردات محصولات بی‌کیفیت جلوگیری می‌کنند.
در ابتدای کار این صنعت از زیرساخت‌هایی بزرگی مانند چرخشگر و ایدم برخوردار بودیم اما خودروسازان از این موقعیت برای بالا بردن سطح داخلی‌سازی استفاده نکردند. بسیاری از افرادی که در این صنعت سرمایه‌گذاری کردند، منتظر سود سرشار بودند اما چون سود مدنظرشان در زمان کوتاه قابل‌تحقق نبود، سرمایه خود را به کارهای زودبازده منتقل کردند. همین خروج سرمایه این صنعت را با مشکلات و توقف در ورود تکنولوژی همراه کرد.
